Sabri Ülker Bilim Ödülü’nün sahibi Doç. Dr. Elvan Böke oldu! “Yumurta Hücrelerinin Gizemi”

Sabri Ülker Vakfı tarafından genç bilim insanlarını desteklemek üzere 2016 yılından beri verilen Bilim Mükafatı, İstanbul’da düzenlenen özel bir geceyle sahibini buldu. Yumurta hücresinde yaşlanma ve metabolik bozukluklar üzerinde yaptığı çalışmalarla hem hücre yaşlanmasına hem de bayanlarda üreme sıkıntılarına karşı umut ışığı sunan Doç. Dr. Elvan Böke, 2023 Sabri Ülker Bilim Ödülü’ne layık görüldü.

9-10 Mayıs tarihlerinde Harvard Sabri Ülker Merkezi tarafından Kadir Has Üniversitesi’nde düzenlenen Metabolizma ve Ömür Sempozyumu, genç bilim beşerlerine yönelik en itibarlı mükafatlar ortasında yer alan Sabri Ülker Bilim Ödülü merasimine de mesken sahipliği yaptı. Bağımsız heyet tarafından bedellendirilen ve bu yıl sekizincisi verilen Sabri Ülker Bilim Ödülü’nü, İspanya’da bulunan Genomik Düzenleme Merkezi’nin (CRG) Küme Önderi Doç. Dr. Elvan Böke, “Yumurta hücrelerinde yaşlanmayı aksine çevirmeyi hedefleyen” çalışmasıyla kazandı. 9 Mayıs‘ta gerçekleştirilen basın toplantısının akabinde ödül merasimi yapıldı. Doç. Dr. Böke mükafatını Yıldız Holding İdare Konseyi Lideri Ali Ülker, Harvard Sabri Ülker Merkezi Lideri Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil, Kadir Has Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Sondan Durukanoğlu Feyiz ve Nobel Ödüllü Prof. Dr. Randy Schekman’ın elinden aldı.

“ÇALIŞMALARI DESTEKLEMEYE DEVAM EDECEĞİZ”

Yıldız Holding İdare Konseyi Lideri Ali Ülker ödül merasiminde şunları tabir etti:

“Harvard Üniversitesi ve Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil ile olan iş birliğimiz neredeyse 10 yıldır sürüyor. Aslında bilimde 10 yıllık bir vakit dilimi pek de uzun değil, zira bilimsel araştırmalar sonsuz bir sabır, sayısız deneme-yanılma ve önemli bir adanmışlık gerektiren süreçler. Hasebiyle bilim yılıyla baktığımızda son derece kısa bir vakit dilimine denk gelen bu süreçte Harvard Sabri Ülker Merkezi’nin topluma geri dönüş sağlama konusundaki muazzam adımları beni epeyce memnun ediyor. Gökhan Hoca’yı ve tüm takımını bu süreçte elde ettikleri somut adımlar ve gerçekleşen sonuçlar için kutluyorum. Kendileri topluma sağladıkları katkıların yanı sıra genç bilim insanları için de ilham kaynağı oluyor. Bu ödül merasimi de aslında bunun bir sonucu. Ne keyifli bize ki bu sene de bu ilham hikayelerine genç bilim insanı Doç. Dr. Elvan Böke’nin çalışmasıyla bir yenisi daha eklendi. Yıldız Holding ve Ülker Ailesi olarak büyük bir iftiharla takip ettiğimiz bilimsel çalışmaları desteklemeye devam edeceğiz. Bu desteğimizin kıymetli bir kesimi olan Bilim Ödülü’nün ise, merhum Sabri Ülker’in ismini ve kıymetlerini yaşatmanın en değerli yollarından biri olduğunu düşünüyorum.”

Harvard Sabri Ülker Merkezi Lideri ve Sabri Ülker Bilim Mükafatı Heyet Lideri Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil de ödül merasiminde konuşma yaparken “Bilimin gelişmesi ve gençlerin bilimse çalışmalara daha çok yönelebilmeleri için mevcut çalışmaların duyurulması ve bu alana katkı sunan araştırmacıların desteklenmesi açısından Sabri Ülker Bilim Ödülü’nü çok değerli buluyorum. Sabri Ülker Vakfı ve Harvard Sabri Ülker Merkezi ile tüm dünyada geleceğin yıldızları olacak genç Türk bilim insanlarını teşvik etmeyi ve hem birbirleri hem de ülkemizle irtibatları güçlü, faal bir bilim ağı oluşturmayı hedefliyoruz. Bu doğrultuda bilimsel kapasitemizin kozmik çerçevedeki aktifliğinin gelişip güçlenmesine verdikleri katkılardan ötürü Ülker Ailesi’ne ve Sabri Ülker Vakfı’na minnet hislerimi söz etmek isterim. Bilim Ödülü’nü kazanan genç bilim insanlarının daha şimdiden fevkalade başarılara imza attıklarını görüyor ve gururlanıyoruz. Doç. Dr. Elvan Böke’nin örnek bir bilim insanı ve rol model olarak bu seçkin kümeye katılmasından büyük bir memnuniyet duyuyor ve kendisini tebrik ediyorum. Kendisinin de katkılarıyla güçlenerek ortak düşlerimize bir adım daha yaklaştığımıza inanıyorum” tabirlerini kullandı.

40 YIL SONRASI KARŞILAŞILAN DOĞURGANLIK PROBLEMLERİNE ODAKLANIYOR

Çalışmalarında yumurta hücrelerinin gizemlerini ortaya çıkarmaya odaklanan Doç. Dr. Elvan Böke ve grubu, yumurta hücrelerinin sahip oldukları farklı organelleri sayesinde toksik proteinlerden ziyan görmediklerini keşfetti. Bayanların üremesiyle birebir kontaklı olan yumurta hücreleri üzerinde bugüne kadar çok az bilimsel çalışma yapılmasından hareketle yürütülen araştırma kapsamında, yumurta hücresinin gizemleri öğrenilerek, bayanların 40 yaş sonrasında karşılaştıkları doğurganlık meselelerine tahlil bulmak hedefleniyor.

Doç. Dr. Elvan Böke: “Hedefimiz, üreme hastalıklarının tedavisinde büyük bir adım atmak”

Doç. Dr. Elvan Böke, “Yumurta hücreleri, bayanlarda doğumdan itibaren var olmalarına karşın 40 yaşına kadar yaşlanmıyorlar. 40 yaşından sonra ansızın yaşlanmasına neyin sebep olduğu ise hala bilinmiyor. Çalışmalarımızla, doğurganlığın ve geç anneliğin önündeki en büyük pürüzlerden biri olan yumurta yaşlanmasına dair bilinmeyenleri ortaya çıkarmak istiyoruz” dedi.

Günümüzde dünya nüfusunun yaşlanma eğilimi gösterdiğini ve bayanların daha çok 30 yaşından sonra çocuk sahibi olmaya başladıklarını belirten Doç. Dr. Böke şunları tabir etti:

“Önümüzdeki periyotta doğurganlıkla ilgili sıkıntıların, insanlığın karşı karşıya kalacağı en kıymetli sorunların başında geleceği varsayım ediliyor. Üstelik yumurta hücresine dair bilinmeyenler nedeniyle, üreme problemleri yaşayan bayanların yüzde 25’ten fazlasında sorunun ne olduğu bile tespit edilemiyor. Bu durumda bayanlar gerekli gereksiz pek çok tedavi metodu denemek zorunda kalıyor. Laboratuvarımızda, yanıtlanamayan bu üreme sorunlarının temelinde yatan sorunu saptayarak üreme sıhhatine ait hastalıklarının tedavisinde büyük bir adım atılmasını sağlamayı hedefliyoruz. Bu süreçte bizi destekleyen ve bu mükafata layık gören Sabri Ülker Vakfı’na teşekkür ediyor, çalışmalarımızın karşılığını bulduğunu görmekten büyük memnunluk duyuyorum.”

2022 YILI ALTIN YILI OLDU!

Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil’in liderliğinde çalışmalar yürüten Harvard Sabri Ülker Metabolik Araştırmalar Merkezi kronik ve metabolik hastalıkların altında yatan düzenekleri anlamak, tüm dünyada toplum sıhhatine yönelik bu en büyük tehditlerle gayret için yeni tedavi yollarını belirlemek gayesiyle bilimsel araştırmalar yapmaya devam ediyor. 2022 yılında çok verimli ve altın bir yıl geçiren merkezde yayına giren kıymetli araştırmalar; hücre içi mimari yapıların yüksek çözünürlükte haritalanması ve bu yapının metabolizmayı nasıl etkilediği konusundaki öncü çalışmalar, Fabkin ismi verilen metabolik dengeyi düzenleyen yeni bir hormonun salınım ve faaliyet sistemlerinin ortaya çıkarılması ve şişmanlıkta ortaya çıkan yağ dokusu inflamasyonunun kıymetli düzeneklerinin bulunması oldu. Bu çalışmalar ile kalp, karaciğer, diyabet, kanser, kardiyovasküler hastalıklar, teneffüs hastalıkları üzere yaşlanma ile ortaya çıkan sıhhat sorunlarına yönelik değerli uygulama alanları merkezin kıymetli odak noktaları ortasında bulunuyor. Merkez, devam eden projelere ek olarak, olgunlaşan çalışmaların beşere geçiş sürecini temin edecek araştırmalara öncelik verecek.

KUTU

Sabri Ülker Bilim Ödülü, 2016 yılından bu yana veriliyor. Sabri Ülker Vakfı’nın araştırma ve eğitim programlarını destekleme misyonuyla 2016 yılından bu yana verdiği Bilim Ödülü’nü, şimdiye kadar 7 genç bilim insanı kazandı.

• 2016: Kariyerine New York’taki Rockefeller Üniversitesi’nde devam eden Yrd. Doç. Dr. Kıvanç Birsoy.

• 2017: Bilkent Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü’nden Yrd. Doç. Dr. Ebru Erbay.

• 2018: Massachusetts Institute of Technology (MIT) Kanser Araştırmaları Enstitüsü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ömer Yılmaz.

• 2019: Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tamer Lider layık görüldü.

• 2020: Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley (UC Berkeley) Moleküler ve Hücre Biyolojisi Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Elçin Ünal.

• 2021: Koç Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Elif Işık Fırat Karalar.

• 2022: Cornell Üniversitesi Nörobiyoloji ve Davranış Bilimleri Bölümü’nden Doç. Dr. Nilay Yapan.